Żmij
W języku prasłowiańskim *zmьjь (r.m.) oznaczał 'mitycznego stwora w postaci skrzydlatego węża, smoka', a *zmьja (r.ż.) to 'żmija, wąż'. Zmej występuje jako dobry demon zjawisk atmosferycznych, obrońca swojego rodu i plemienia. Obraz smoka jako o mitycznym opiekunie. Zmej pełnił funkcję obronną, ale może być on również istotą złośliwą i szkodliwą.
Istota ta może występować w dwóch postaciach: zoomorficznej i antropomorficznej. Pierwszy jest przedstawiony jako potwór ogromnych rozmiarów, ze skrzydłami i ogonem. Druga postać jest człowiekiem, który w pewnych okolicznościach może się w smoka przemienić.
Zmej jest postacią związaną z ogniem i piorunami. Podczas walki z wrogimi demonami zionie ogniem, z którego powstają błyskawice. Związany jest więc z niebem i ziemią, a jego atrybuty to: woda i ogień.
Słowo żmij (wyraz w r.m.) w języku polskim wyszło z użycia, a jego znaczenie przejął wyraz 'smok'. Zachowało się tylko w niektórych gwarach w pierwotnym znaczeniu oraz w niektórych językach słowiańskich to:
- w chorwackim zmej,
- w rosyjskim змей (również w znaczeniu "wąż", a smok to też дракон),
- w serbskim змај,
- w słoweńskim zmaj,
- w ukraińskim змій,
- w bułgarskim zmej i smok (змей, смок) to spokrewnione istoty.